Οι εκδοχές και η εξέλιξη του θηλυκού αρχέτυπου και της Παναγίας

Το αρχέτυπο της Μεγάλης Μητέρας εμφανίζεται παντού. Στις θρησκείες στην τέχνη, στην ψυχολογία, στο Ταρώ στην Αστρολογία. Είναι μια όψη της Anima, της θηλυκής ψυχής.

Από τα αρχαία χρόνια σε όλους τους λαούς παίρνει διάφορες μορφές. Είναι η Ishtar, η Κυβέλη, η Θεά Γαία, η Δήμητρα, η Ήρα, η Lakshmi, η Ρωμαϊκή Magna Mater, η Ίσιδα, η Anima Mundi και πολλές άλλες.

Στο Ταρώ, οι κάρτες της Αρχιέρειας και της Αυτοκράτειρας, αντιπροσωπεύουν δύο όψεις του αρχέτυπου. Η Σελήνη και η Αφροδίτη αντιπροσωπεύουν αστρολογικά την Anima. Ως εκ τούτου, οι θέσεις τους στο ζωδιακό, εκφράζουν τις διάφορες μορφές που παίρνει και εξελίσσεται.

Η Παναγία απεικονίζεται μερικές φορές με ένα πεντάκτινο αστέρι, το οποίο συνδέεται με την Αφροδίτη, αφού η ταυτόχρονη κίνηση Γης και Αφροδίτης σχηματίζει ένα πεντάκτινο mandala.

Σύμφωνα με τον C.G.Jung, η Μεγάλη Μητέρα εμφανίζεται ως Παρθένος, ως Μητέρα (Σελήνη στον Καρκίνο), ως Γερόντισσα (Σελήνη στον Αιγόκερω).

Επίσης ο Jung έβλεπε την εξέλιξη της Anima σε τέσσερεις φάσεις:

Εύα, Ελένη, Μαρία και Σοφία

Αστρολογικά, η διαδρομή από την Εύα έως τη Σοφία είναι μια σπειροειδής ανάβαση της Σελήνης και της Αφροδίτης μέσα στον ζωδιακό με κύρια σημεία τον υδάτινο Καρκίνο, τον γήινο Ταύρο, τον αέρινο Ζυγό, την γήινη Παρθένο και τέλος τους υδάτινους Ιχθύς, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η θέση τους στα άλλα ζώδια δεν εκφράζει όψεις του αρχετύπου. Για παράδειγμα η Σελήνη στον Σκορπιό εκφράζει όψεις του θηλυκού όπως η Λίλιθ, η Εκάτη ή η Kali.

Η διαδρομή από την Εύα στη Σοφία, είναι ο καθαγιασμός της ύλης, το ταξίδι της αγάπης από την ύλη στο πνεύμα και από το πνεύμα στην απεραντοσύνη της ψυχής.

Εύα – Η Γη που Θρέφει

Η αρχή είναι πάντοτε γήινη, σαρκική, μητρική. Εδώ η γυναίκα είναι το αντικείμενο της επιθυμία του άντρα αλλά και η ίδια η Γη: θρέφει, αγκαλιάζει, κυοφορεί. Είναι η Σελήνη στη μήτρα του Ταύρου, στην έξαρσή της στο ζώδιο με τα κέρατα σε σχήμα ημισέληνου. Είναι η Αφροδίτη στο πρώτο από τα δύο ζώδια που κυβερνά, η πάνδημος που γνωρίζει τον έρωτα και τη χαρά της ύλης. Ο άντρας την ποθεί, το παιδί την χρειάζεται, ο κόσμος ζει από αυτήν. Σαν την πρωτόπλαστη Εύα, κουβαλάει τον παράδεισο και την εξορία του.

Ελένη – Το Φως που Σαγηνεύει

Ύστερα, η γυναίκα αποκτά αυτοσυνείδηση και στηρίζεται στον εαυτό της. Δεν είναι πια μόνο τροφός, αλλά και πρόκληση, έμπνευση, δύναμη που κινεί βασίλεια και πολέμους. Είναι η Ελένη της Τροίας, η Αφροδίτη στον Ζυγό, η Ουράνια Αφροδίτη που γεννιέται στη μαγική θάλασσα των Κυθήρων. Ζητά ομορφιά, αρμονία, συμμετρία στις σχέσεις. Σαγηνεύει όχι μόνο με το σώμα, αλλά με τον νου και το πνεύμα.

Μαρία – Η Ιερατική Αγάπη

Η τρίτη όψη είναι η πνευματοποιημένη μητρότητα, η παρθενογένεση, η ανώτατη θηλυκή αρχή. Το αρχέτυπο της Παναγίας εκφράζεται εδώ και γίνεται γέφυρα μεταξύ γης και ουρανού. Η Αφροδίτη στην Παρθένο εκφράζει την αγάπη που υπηρετεί, καθαρή, ταπεινή, αφοσιωμένη. Δεν είναι έρωτας που ζητά ανταπόδοση. Είναι προσφορά που γίνεται λειτουργία. Η μήτρα της δεν γεννά μόνο παιδιά, αλλά και το Θείο μέσα στον κόσμο. Ο καθαγιασμός της ύλης. Ας μην ξεχνάμε πως η γέννηση της Παναγίας εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου, δηλαδή στο ζώδιο της Παρθένου.

Σοφία – Η Ολότητα

Στο τέλος, η γυναίκα γίνεται η Θεά της Σοφίας. Εκείνη που περικλείει όλα τα προηγούμενα και δεν φοβάται τη σκιά γιατί έχει ενσωματώσει όλες τις αρνητικές και θετικές ιδιότητες. Είναι η Αφροδίτη στην έξαρσή της στους Ιχθύς, η Πόντια Αφροδίτη που αγαπά χωρίς όρια και θυσιάζεται, που αγκαλιάζει το σπασμένο και το τέλειο με την ίδια τρυφερότητα. Είναι η Γριά των αρχέγονων μύθων, η θάλασσα της γνώσης που ξέρει πως όλα επιστρέφουν στην πηγή.

Βέβαια η Παναγία, μέσα στη χριστιανική παράδοση, είναι η υπέρβαση όλων: Παρθένος πριν τη γέννα, Μητέρα στον βίο, Σοφία στον θάνατο και στην αιώνια ζωή.