Cine Αστρολογία: Life of Pi

Η υπόθεση του έργου

Ο νεαρός Ινδός Πάι Πατέλ (Suraj Sharma), μοναδικός επιζών ενός ναυαγίου, περιπλανιέται για περίπου επτά μήνες στον ωκεανό με συντροφιά τον Richard Parker, έναν... τίγρη της Βεγγάλης.

Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά της ομότιτλης και βραβευμένης νουβέλας του Yann Martel, που πάνω στον αρχετυπικό μοτίβο του Κατακλυσμού του Νώε περιγράφει ένα «ταξίδι ενηλικίωσης», στο οποίο οι βασικοί ψυχολογικοί συμβολισμοί αντιπροσωπεύονται όχι από ανθρώπους αλλά από ζώα.

Ο Πάι είναι μεγαλωμένος ανάμεσα σε ζώα και κατέχει κάτι από την ψυχολογία τους, αφού ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης ενός ζωολογικού κήπου, που χάθηκε κι αυτός στο ναυάγιο. Αρχικά, οι φανεροί συνεπιβάτες του Πάι στην σωσίβια λέμβο είναι μια ύαινα, μια ζέβρα κι ένας ουρακοτάγκος, που κατά τον συγγραφέα αντιστοιχούν ψυχολογικά στο μάγειρα του πλοίου, έναν ναυτικό και τη μητέρα του Πάι. Όταν η ύαινα τρώει τα άλλα ζώα, σκοτώνεται κι αυτή από τον τίγρη που παρέμενε κρυμμένος κάτω από έναν μουσαμά της λέμβου. Έτσι τώρα ο Πάι πρέπει να βρει τρόπους ώστε να συμβιώσει με τον τίγρη, που κατά τον συγγραφέα ψυχολογικά αναφέρεται στον ίδιο.

Μια σημαντική και ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι πως ο Πάι γαλουχήθηκε ως Ινδουιστής αλλά γνωρίζοντας ως έφηβος τον Χριστιανισμό και τον Ισλαμισμό, απέκτησε μια ενωτική οπτική, καθώς το μόνο που θέλει είναι «να αγαπήσει το Θεό». Με ανάλογο τρόπο λοιπόν αποπειράται να συμφιλιώσει την ανθρώπινη με τη ζωώδη φύση, τη λογική με το ένστικτο και την συνειδητότητα με τις «σκιές», ώστε να συνυπάρχουν αρμονικά. Κι αυτή η σύνθεση είναι ένα από τα μηνύματα της νουβέλας, που εκδόθηκε το 2001, σε μια εποχή δηλαδή με εξαιρετικά έντονο το στοιχείο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού.

Το πραγματικό διακύβευμα για τον συγγραφέα είναι η συμφιλίωση ανάμεσα σε ανταγωνιστικές δυνάμεις, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Και βέβαια όλο αυτό το συμβολικό ταξίδι, το διαποτισμένο από ποιητικές και φιλοσοφικές αναζητήσεις, αναδύεται άμεσα από τον γενέθλιο χάρτη του δημιουργού του.

Ο συγγραφέας

Ο Yann Martel είναι Καρκίνος με Σελήνη στο Λέοντα αλλά το «μυστικό» της συγγραφής του «Life of Pi» κρύβεται σε ένα τ-τετράγωνο που σχηματίζεται στον «μεταβλητό σταυρό». Σε αυτό συμμετέχουν ο Άρης και η Δήμητρα (στην Παρθένο), ο Χείρωνας (στους Ιχθύες) και η Αφροδίτη με τον Ερμή (στους Διδύμους), ενώ η κενή περιοχή του Τοξότη (ταξίδι) γίνεται το πεδίο ζύμωσης όλων των συγκρούσεων που παράγει το τ-τετράγωνο.

Είναι γνωστή βέβαια η σύνδεση της Παρθένου με τα ζώα και το ότι ο Martel έχει στο ζώδιο τέσσερις πλανήτες (επιπλέον τον Ουρανό και τον Πλούτωνα), μόνον τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί. Αντίθετα συνιστά τον λόγο που ο συγγραφέας διάλεξε ως «όχημα» τα ζώα για να εκφράσει και να μεταφέρει τους προβληματισμούς του προς το κοινό. Και ως είθισται, από τη στιγμή που «έβγαλε» από μέσα του κάτι αυθεντικό, άνοιξε και ο δρόμος προς την επιτυχία του.

Ο Χείρωνας στους Ιχθύες συνδέεται με τις θρησκευτικές, πολιτισμικές και φιλοσοφικές παραδόσεις, που αρχικά συγκρούονται μεταξύ τους (η αντίθεση με τον Άρη), οδηγώντας σε ένα «μοιραίο ναυάγιο», που ουσιαστικά με την παρουσία των ζώων παραπέμπει σε μια ναυαγισμένη Κιβωτό του Νώε.

Η «απάντηση» του Martel στον... εαυτό του αλλά και στους αναγνώστες του είναι «ο τρίτος δρόμος προς την ειρήνη».

Εδώ όμως ανιχνεύεται και η επιρροή του Ποσειδώνα στον Σκορπιό, που σχηματίζοντας ένα τρίγωνο και δύο εξάγωνα με τα άκρα της αντίθεσης, δίνει στο πρόβλημα τις δικές του υπερβατικές και ανθρωπιστικές απαντήσεις.

Όσο για τον Ερμή και την Αφροδίτη στους Διδύμους, με τον «προσωπικό» αστρολογικό χαρακτήρα τους, συνέβαλαν σε αυτό που το ζώδιο ξέρει να κάνει καλά, τη... συγγραφή!

Ο σκηνοθέτης

Ο Ang Lee είναι Ζυγός με την σύνοδο Ήλιου-Ποσειδώνα να ορίζει σε μεγάλο βαθμό την καλλιτεχνική ιδιότητα του. Ως κύριο «όπλο» για την κινηματογραφική απόδοση του έργου του Yann Martel έχει την Σελήνη του στην Παρθένο, η οποία όμως είναι και ο μόνος δείκτης, που «αγκιστρώνει» πάνω στο γενεσιουργό γενέθλιο τ-τετράγωνο του συγγραφέα. Τα υπόλοιπα έχουν να κάνουν κυρίως με τον Ποσειδώνα του Martel στο Σκορπιό, αφού ο Ang Lee έχει στο ζώδιο τέσσερις πλανήτες (την Αφροδίτη, τον Ερμή, τη Δήμητρα και τον Κρόνο) με τους τρεις τελευταίους να βρίσκονται πάνω ή κοντά του.

Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν το τι «είδε» ο... Κινέζος από τον Ποσειδώνα του Καναδού!

Εδώ εδρεύουν και οι βασικοί μου προβληματισμοί για το αν τελικά ο σκηνοθέτης κατάφερε να «πιάσει» όλο το νόημα του έργου ή επικεντρώθηκε κυρίως σε μια -απόλυτα σεβαστή αλλά «κουτσή» σε σχέση με αυτό- αποκλειστική απόδοση των αρχετυπικών διεργασιών του Σκορπιού. Δηλαδή, αν επικεντρωμένος στην «πάλη με το δράκο», αμέλησε να μεταφέρει το ανθρωπιστικό του μήνυμα και τις πιο λεπτές αποχρώσεις του, επιμένοντας κυρίως στις πιο «αγωνιστικές» ή εντυπωσιακές σκηνές.

Αυτό όμως μπορεί να είναι και το αναγκαίο διαβατήριο της ταινίας για να διεκδικήσει μια καλή θέση στο αμερικανικό box office. Γιατί αν είχαμε να κάνουμε με την πιστή μεταφορά μιας άκρως φιλοσοφημένης νουβέλας, τότε το «Life of Pi» θα ήταν μεν μια εξαιρετική ταινία για σινεφίλ αλλά όχι για το πλατύ κοινό.

Ίσως ο Yann Martel είναι πιο αρμόδιος να απαντήσει στο αν μεταφέρθηκε σωστά το πνεύμα της νουβέλας του, πάντως σύμφωνα με τους κριτικούς, ο Ang Lee τα έχει καταφέρει μια χαρά και στα δύο σκέλη, εφαρμόζοντας μάλιστα και τις φαντασμαγορικές αρετές των τετραγώνων του Ποσειδώνα του με τον Δία και τον Ουρανό στον Καρκίνο σε συνδυασμό με την τρισδιάστατη τεχνολογία. Γι’ αυτό εξ άλλου η ταινία προβάλλεται και ως «το επόμενο Avatar»

Ο ηθοποιός

Προς μια αρμονική ζεύξη με την σκηνοθετική ματιά του Ang Lee, φαίνεται να κινείται ο Surah Sharma, ο οποίος υποδύεται τον Πάι και η αστρολογική συμβατότητα τους, είναι μια εγγύηση πως η συνεργασία τους έφερε τα καλύτερα αποτελέσματα.

Ταύρος με τη Σελήνη του πιθανότατα στην Παρθένο (όπως του σκηνοθέτη) να «πιάνει λιμάνι» στον κόσμο των ζώων, ουσιαστικά «προβάλει» στην ταινία τον Άρη του στο Λέοντα, ένα ψυχολογικό σύμβολο του Ήρωα. Μάλιστα, ο Άρης σχηματίζει ένα «κρυφό» τετράγωνο με τον αστρικό Πλούτωνα στο Σκορπιό, δίνοντας τις διαστάσεις μιας «μάχης μέχρις εσχάτων».

Το κοινό σημείο αναφοράς με τον συγγραφέα του έργου είναι και πάλι ο Ποσειδώνας του δεύτερου, αφού ο Ήλιος του ηθοποιού βρίσκεται ακριβώς απέναντι του.

Για περισσότερες λεπτομέρειες (φωτογραφίες, κάστινγκ κλπ) μπορείτε να ανατρέξετε στο επίσημο site της ταινίας

Yann Martel, 25/6/1963, Salamanca, Spain

Ang Lee, 23/10/1954, Chaochou, Taiwan

Suraj Sharma, 1/5/1993, New Delhi

*Αν μετά το σινεμά έχετε διάθεση για διάβασμα, ρίξτε μια ματιά εδώ.